INTERVIEWS


By leaving I stayed true to myself

written by Mischa Spel / NRC Handelsblad 26 September 2015

The Slovenian mezzo-soprano, Barbara Kozelj (37), studied at The Hague’s Royal Conservatoire, and found love in the Netherlands. With the Dutch Chamber Orchestra she is now singing a song cycle about her life. “Sometimes I miss a bit of Slavic warmth.”

Toy piano
“I come from the small village of Predoslje, in Slovenia. I could see the mountains from my bedroom window. I have always sung. My grandma lived in the house with us; she stimulated me. She sang beautifully herself, and played the mouth organ, zither and comb kazoo. When I was four, she gave me a toy piano. I played all the songs I knew on this, for hours on end. And nobody was allowed to help me. My parents (now both retired) were factory workers; next to that, my mother sang in a church choir and my father was an amateur actor. The National Theatre in Ljubljana asked him to become a professional once, but he decided against it. That sort of life was too uncertain for him, too irregular. He is happiest under an apple tree at home. I took proper piano lessons from the age of six. When I had to choose a subsequent study, I was certain that I wanted to go to the conservatory. That was difficult for my family. ‘There are safer ways to a good life’ they said. But music was my path - firstly the piano but, when I was once allowed to accompany some singing students, I knew: this is what I really want to do. I graduated as a pianist, and after that I progressed with singing. It was an enormous relief: you study piano alone – for hours on end, in a room - and now, all of a sudden, I was able to sing, with my face to the public! Everything about it felt easy, natural, happy and free. I also saw the text, the theatrical element that belongs to singing, as a huge enrichment. Words make expression much easier for me.”

Guilt
“Singing in the World Youth Choir opened my world after that. A month long I sung in the choir together with singers from forty countries, our first performances in Japan. I bought my first classical cd’s there: Mozart’s Requiem with John Eliot Gardiner; Schumann’s Frauenliebe und -leben, with Anne Sofie van Otter and Bengt Forsberg. I had cried about this as a child; it was all so wonderful and exciting. When I came back, Ljubljana seemed too small. I wanted to leave. I stayed true to myself but hurt those closest to me by doing so. I still feel guilty about this. But now that they can see me blossom, my dear ones at home are also happy about my choices.

Temperament
“Via my boyfriend at the time, I landed at the Conservatoire in The Hague at the age of 22. I also looked at Vienna, but that was a step too far. I felt accepted in the Netherlands, but musically the start was a bit rough, after the initial euphoria; people wanted to hold me back in my eagerness and ambition, and this made me unhappy. How can you tell if that feeling is part of the growth process or whether you are actually doing yourself harm? Luckily I found a teacher and a coach, in Sasja Hunnego and Phyllis Ferwerda, who specifically allowed me to embrace my temperament. Then everything fell into place and I could use my personality to become better technically. Next, in my postdoctoral time at the Dutch National Opera Academy, I met the love of my life, stage director Pepijn Cladder. That is why I stayed here.”

The Netherlands
“If you cycle over the Singel to Central Station in Amsterdam, somewhere along the way you see the text: ‘coming home is not the same as staying at home.’ This struck a chord with me. I am touched when I land in Ljubljana by plane, and see the mountains. They have become a symbol of what used to be. But I have travelled a lot in recent times, and have realised that seeing the Netherlands again, with all its flat sections, also evokes this type of feeling. I have not lost my home then; now I just have two of them. The Dutch are straight to the point. (“My, you look awful!”) Mostly I envy the directness, but not always. My relationship with both countries and cultures is like a weighing scale that continuously tips one way or the other.
That the Dutch are friends with their children, even letting them live on their own at the age of 18, is totally unimaginable to a Slovenian. You build a family house and add a floor to it for your child. Everyone has a role in that family alliance too – sister, daughter, mother, and so on. What you do aside of that is less relevant. I broke open that alliance and I am happy about it. But I sometimes miss something of the Slavic warmth, emotion and involvement. In bringing up my own children, I hope to combine the best of two worlds. As a family, we have also bought an apartment in Slovenia in recent years, next to my parents’ house. Will I go back? Never say never!”

Yoga
“Our daughters are now four and a half and three months old. Being a mother certainly adds to who you are, but it took some getting used to when I stood on the stage for the first time earlier this month. Caring for a baby is very intuitive. You need different strengths on the stage; I had to retrieve these. Singing is physical. It is tense getting your breathing and muscles back in order after some time away from singing. Being in shape forms the basis. I am tall and thin. Yoga seemed the best way to do it for me. After an hour and a half, I feel 5cm shorter and rounder, and for me that is something positive: a grounded feeling has a direct, positive influence on my singing. For a singer it is essential to realise that you must allow your body to lead you; the body is more intelligent than the mind.

Repertoire
“During your study you try out all types of repertoire. Once graduated, I sang lots of Händel and Bach in particular. Then I had the good fortune that Richard Egarr, from the Academy of Ancient Music hired me and then asked me back, as is now the case with Iván Fischer and the Budapest Festival Orchestra. I would like to do more staged opera, but my path is leading me the way it chooses to. Above all, I have stayed true to what felt right for my voice, and that led to a broad repertoire. But I understand that that is confusing and maybe not the most sensible, from a career perspective. Who on earth sings Knigge and Monteverdi and Mozart and Strauss? But I think things work out well on their own if you do your best with everything, with total submission. I am not a singer who stands out amongst hundreds of singers at open auditions, but I am one who is often asked back by conductors and orchestras.

Dobro Do
“You cannot build a career on singing songs, but I continue to do so; I have a huge love for the song. Composer Jan van de Putte has written special songs for me; I will sing these next spring in the Concertgebouw’s ZaterdagMatinee. Now there is a song cycle about my life, composed by Max Knigge (1984), with texts by Lex Bohlmeijer. That collaboration was the brainchild of the Dutch Chamber Orchestra, but the content was left open. Lex thought that the subject had to be my life.
In pop songs an autobiographical approach like this is normal, so why not in classical? And my story also broaches broader themes, of course: following your passion; the offers that that demands; the roles that you play as a woman - a little bit like in Schumann’s Frauenliebe und -leben, but then in the year 2015. And the life of a woman has, fortunately, become a bit more challenging since 1830. I was closely involved with formulating both the music and the text, and I am very happy about that. I asked Max to challenge me to use my whole voice range. He also listened to Slovenian folk music, in order to make use of it. The end result is very exciting and fresh: from lyrical to cabaret-like, with the occasional children’s song, and a bit of ‘Sprechgesang’ – as varied as life itself. My life.”


 

Door weg te gaan bleef ik trouw aan mezelf

geschreven door Mischa Spel / NRC Handelsblad 26 september 2015

De Sloveense mezzosopraan Barbara Kozelj (37) deed het conservatorium in Den Haag en vond de liefde in Nederland. Met het Nederlands Kamerorkest zingt ze nu een liederencyclus over haar leven. „Ik mis hier soms iets van de Slavische warmte.”

Speelgoedpiano
„Ik kom uit een klein dorp in Slovenië, Predoslje. Uit het raam van mijn kamertje zag ik de bergen. Zingen deed ik altijd. Mijn oma woonde bij ons in huis, zij stimuleerde me. Ze zong zelf prachtig en speelde daarnaast mondharmonica, citer en kam-met-vloeipapier. Toen ik vier was, gaf ze me een speelgoedpiano. Daarop speelde ik alle liedjes die ik kende na, urenlang. En niemand mocht me helpen. Mijn ouders waren fabrieksarbeiders, mijn moeder zong daarnaast in het kerkkoor en mijn vader was amateuracteur. Het Nationaal Toneel in Ljubljana heeft hem een keer benaderd om professional te worden, maar daar bedankte hij voor: zo’n leven was hem te onzeker, te onregelmatig. Het gelukkigst is hij thuis onder de appelboom. Vanaf mijn zesde had ik echt pianoles. Toen ik een vervolgopleiding moest kiezen, wist ik heel zeker dat ik naar het conservatorium wilde. Dat was moeilijk voor mijn familie. Er zijn veiliger wegen naar een goed leven, zeiden ze. Maar muziek was mijn weg. Eerst de piano, maar toen ik een keer de zangstudenten had mogen begeleiden wist ik: dit is wat ik écht wil. Ik ben afgestudeerd als pianist en daarna verder gegaan met zang. Een enorme opluchting. Piano studeer je alleen, urenlang in een kamertje. En nu mocht ik opeens zingen, met mijn gezicht naar het publiek staan! Alles eraan voelde makkelijk, natuurlijk, blij en vrij. De tekst, het theatrale dat bij het zingen hoort, ervoer ik ook als een grote verrijking. Woorden maken expressie voor mij veel makkelijker.”

Schuld
Levenslied door Nederlands Kamerorkest met naast Schubert, Janacek en Mahler de wereldpremière van Dobro Do, episodes uit het leven van een zangeres. 3 en 6/10 Concertgebouw Amsterdam.
„Zingen in het World Youth Choir heeft daarna mijn wereld opengebroken. Een maand lang werkte ik daarin samen met zangers uit veertig landen, de eerste keer in Japan. Ik kocht daar mijn eerste klassieke cd’s. Mozarts Requiem met John Eliot Gardiner, Schumanns Frauenliebe und -leben met Anne Sofie von Otter en Bengt Forsberg. Ik heb erom gehuild als een kindje. Het was allemaal zó leuk en spannend. Toen ik terugkwam, leek Ljubljana te klein. Ik wilde weg. Ik bleef trouw aan mezelf, maar deed mijn allerliefsten daardoor pijn. Nog voel ik me daar schuldig over. Maar nu ze me zien bloeien, zijn ze thuis ook gelukkig over mijn keuzes.”

Temperament
„Via mijn toenmalige vriend belandde ik op mijn 22ste op het conservatorium in Den Haag. Ik heb ook gekeken in Wenen, maar die stap was te groot. In Nederland voelde ik me geaccepteerd, maar muzikaal was de start na de eerste euforie wat stroef. Men wilde me afremmen in mijn gretigheid en ambitie en daar werd ik ongelukkig van. Hoe weet je dan of dat gevoel onderdeel is van een groeiproces, of dat je jezelf geweld aandoet? Gelukkig vond ik in Sasja Hunnego en Phyllis Ferwerda een docente en een coach die me mijn temperament juist lieten omarmen. Toen viel alles op zijn plaats en kon ik mijn eigenheid gebruiken om technisch beter te worden. Aan de postdoctorale Dutch National Opera Academy ontmoette ik vervolgens mijn grote liefde, regisseur Pepijn Cladder. Zo ben ik hier gebleven.”

Nederland
„Als je in Amsterdam over het Singel naar het Centraal Station fietst, lees je ergens de tekst: thuiskomen is niet hetzelfde als thuisblijven. Dat trof me. Als ik met het vliegtuig land op Ljubljana en ik zie de bergen, ben ik aangedaan. Ze zijn een symbool geworden van wat was. Maar ik heb de afgelopen tijd veel gereisd en merkte dat het weerzien met Nederland met al die platte vakjes ook zo’n soort gevoel losmaakte. Ik heb mijn thuis dus niet verloren, ik heb er twee. Nederlanders zijn recht door zee. ‘Zo, wat zie jij er slecht uit!’ Meestal benijd ik die directheid, maar niet altijd. Mijn verhouding met beide landen en culturen is als een weegschaal die voortdurend heen en weer helt. Dat Nederlanders bevriend zijn met hun kinderen en die dan soms op hun 18de op kamers laten gaan, is voor een Sloveen volstrekt onvoorstelbaar. Je bouwt een familiehuis en zet er voor je kind een etage bovenop. Iedereen heeft ook een duidelijke rol in dat familieverbond – zus, dochter, moeder, enzovoort. Wat je daarnaast doet, is minder relevant. Ik heb dat opengebroken, en daar ben ik blij om. Maar iets van de Slavische warmte, emotionaliteit en betrokkenheid mis ik soms. In de opvoeding van mijn eigen kinderen hoop ik het beste van twee werelden te combineren. We hebben als gezin inmiddels ook een appartement in Slovenië, naast het huis van mijn ouders. Terugkeren? Zeg nooit nooit.”

Yoga
„Onze dochtertjes zijn nu vierenhalf en drie maanden. Moeder zijn voegt zeker iets toe aan wie je bent, maar toen ik eerder deze maand voor het eerst weer op het podium stond, was dat wennen. Voor een baby zorgen is heel intuïtief, op het podium heb je andere krachten nodig. Die moest ik terugvinden. Zingen is lichamelijk, na maanden rust is het spannend je adem en je spieren weer op orde te krijgen. Een goede conditie vormt dan de basis. Ik ben lang en dun, yoga bleek voor mij dé manier. Na 1,5 uur voel ik me 5 cm korter en dikker en voor mij is dat iets positiefs: een geaard gevoel beïnvloedt mijn zingen direct positief. Voor een zanger is het ook essentieel te beseffen: het is noodzakelijk je door je lijf te laten leiden. Het lichaam is intelligenter dan het verstand.”

Repertoire
„Tijdens je studie proef je allerlei soorten repertoire. Eenmaal afgestudeerd zong ik vooral veel Händel en Bach. Vervolgens had ik het geluk dat Richard Egarr van de Academy of Ancient Music me vroeg en terugvroeg, zoals dat nu met Iván Fischer en het Budapest Festival Orchestra het geval is. Ik zou graag meer scenische opera doen, maar mijn weg gaat zoals hij gaat. Ik ben vooral steeds trouw gebleven aan wat goed voelde voor mijn stem, en dat leidde tot een breed repertoire. Maar ik snap wel dat dat verwarrend is, en carrière technisch misschien niet het slimst. Wie zingt er nou Knigge en Monteverdi en Mozart en Strauss? Maar als je alles op je allerbest doet, met totale overgave, komt het vanzelf goed, denk ik. Ik ben geen zangeres die bij open audities tussen honderden zangers meteen opvalt. Wel een die door dirigenten en orkesten doorgaans wordt teruggevraagd.”

Dobro Do
„Op het zingen van liederen kun je geen carrière bouwen, maar ik blijf het doen, ik heb een grote liefde voor het lied. Componist Jan van de Putte heeft speciaal liederen voor mij geschreven; die zing ik komend voorjaar in de ZaterdagMatinee. En er is nu ook een cyclus over mijn leven gecomponeerd door Max Knigge (1984), op teksten van Lex Bohlmeijer. Die samenwerking was een idee van het Nederlands Kamerorkest, maar de inhoud was vrij. Lex bedacht dat mijn eigen leven het onderwerp moest zijn. In popliedjes is zo’n autobiografische insteek normaal, waarom in klassiek dan niet? En mijn verhaal raakt ook aan bredere thema’s, natuurlijk. Het volgen van je passie, de offers die dat eist, de rollen die je als vrouw speelt. Een beetje als in Schumanns Frauenliebe und -leben, maar dan anno 2015 en een vrouwenleven is sinds 1830 gelukkig een stuk uitdagender geworden. Bij het ontstaan van zowel de muziek als de tekst was ik nauw betrokken en ik ben er heel blij mee. Ik heb Max gevraagd me uit te dagen, mijn hele stembereik te gebruiken. Hij heeft ook Sloveense volksmuziek beluisterd, om die te kunnen verwerken. Het eindresultaat is heel spannend en fris geworden. Van lyrisch tot cabaretachtig, met soms een kinderliedje en een stukje Sprechgesang – afwisselend als het leven zelf. Mijn leven.”